APS w liczbach

Nasza Uczelnia jest ośrodkiem nauk społecznych, edukacji i pedagogiki specjalnej. APS to prężnie działający ośrodek naukowo-dydaktyczny. W ciągu 100 lat oferowała 35 specjalności studiów, zatrudniała 2000 nauczycieli akademickich oraz wykształciła 55000 absolwentów.

W ostatnich latach w Uczelni zrealizowano 757 projektów. W tym 664 projekty badawcze finansowane ze środków statutowych i 93 granty zewnętrzne finansowane przez NCN (45 grantów), NCBiR (7), Doskonała Nauka (5), MEiN (4), Erasmus (8), Iuventus (3), Programy Komisji Europejskiej (7), Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy (2), Program Operacyjny Kapitał Ludzki (8), Narodowy Program Zdrowia (1), Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (2), Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój (1)

35 specjalności
2000 nauczycieli akademickich
55000 absolwentów
40000 prac licencjackich, magisterskich i doktorskich
600 tytułów wydawniczych APS
8 czasopism naukowych
10 Doktorów Honoris Causa
757 projektów badawczych

Działalność Naukowa Instytutów

Badania naukowe Instytutu Pedagogiki Specjalnej ogniskują się wokół osoby ze specjalnymi potrzebami, jej rodziny i środowiska. Procesy wychowania i edukacji, profilaktyki, rehabilitacji, terapii i resocjalizacji rozpatrywane są z perspektywy ujawniania zasobów i potencjału człowieka potrzebującego wsparcia. Działalność naukowa prowadzona jest „w duchu poszanowania (...) ludzkich i obywatelskich praw, zrozumienia i akceptacji dla odmienności (…)” (Strategia Rozwoju APS 2021–2030).

W ramach Instytutu Pedagogiki Specjalnej funkcjonuje Katedra i sześć zakładów. Każda jednostka prowadzi prace badawcze, koncentrują się one wokół następujących zagadnień węzłowych:

  • Katedra Interdyscyplinarnych Badań nad Niepełnosprawnością Interdyscyplinarne studia nad niepełnosprawnością, Autorstwo własnego życia osoby z niepełnosprawnością, edukacja włączająca i integracyjna.
  • Zakład Edukacji i Rehabilitacji Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną, ze spektrum zaburzeń autystycznych, sprzężoną niepełnosprawnością, w tym wczesne wspomaganie rozwoju dziecka
  • Zakład Podstaw Pedagogiki Specjalnej Wielowymiarowość wspierania funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, osób zagrożonych niedostosowaniem społecznym oraz ich rodzin
  • Zakład Psychopedagogki Resocjalizacyjnej Diagnoza problemów przystosowawczych dzieci, młodzieży i dorosłych, oraz ocena skuteczności metod oddziaływań resocjalizacyjno-terapeutycznych
  • Zakład Surdopedagogki Wieloprofilowe badania nad rehabilitacją słuchu i mowy, komunikacją językową, edukacją oraz funkcjonowaniem społecznym osób z zaburzeniami słuchu
  • Zakład Tyflopedagogiki Wieloprofilowe badania w zakresie diagnozy specjalnych potrzeb i wspomagania rozwoju oraz edukacji (w tym rehabilitacji wzroku, orientacji przestrzennej, czytania dotykowego pisma Braille’a), a także psychospołecznego funkcjonowania osób słabowidzących i niewidomych w różnym wieku, ukierunkowane na zapobieganie marginalizacji i zwiększanie partycypacji tej grupy osób w życiu społecznym
  • Zakład Terapii Pedagogicznej

Działalność naukowa Instytutu Pedagogiki koncentruje się wokół historycznych, kulturowych i społecznych uwarunkowań współczesnej edukacji, związanych z nią instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych praktyk oraz możliwych i pożądanych kierunków zmiany społecznej.

Katedry i zakłady Instytutu, osadzone w różnych subdyscyplinach pedagogiki, prowadzą swoją działalność naukową w zakresie pogłębionego opisu i problematyzacji zjawisk związanych z opieką, wychowaniem, nauczaniem i uczeniem się oraz projektowania ich przyszłego kształtu. Podejmowane badania – zgodnie z misją patronki APS Marii Grzegorzewskiej – ujęte są w ramę aksjologiczną uznania i afirmacji ludzkiej podmiotowości oraz sprawiedliwości społecznej. W badaniach, kształceniu i działalności społecznej Instytutu podkreśla się niezbywalną godność i szacunek dla każdej osoby oraz prawo wszystkich podmiotów wychowania do rozwoju w warunkach odpowiadających ich możliwościom, potrzebom i aspiracjom.

Prowadzone w rożnych jednostkach Instytutu Pedagogiki APS prace badawcze dydaktyczne i społeczne obejmują następujące zagadnienia:

  • współczesna myśl pedagogiczna oraz antropologiczno-aksjologiczne podstawy oddziaływań pedagogicznych,
  • historyczne przemiany edukacji i instytucji oświatowych,
  • społeczno-polityczne, ekonomiczne i kulturowe uwarunkowania edukacji,
  • dziecko i dzieciństwo jako kluczowe kategorie pedagogiczne; pedagogiczna spuścizna Janusza Korczaka,
  • współczesne środowiska opieki i wychowania, w tym rodzina, przedszkole, szkoła (jej wymiar społeczno-kulturowy i instytucjonalny), podmioty edukacji pozaformalnej, oraz otoczenie społeczne (lokalne i globalne, w tym – cyfrowe),
  • nauczanie i rola zawodowa nauczyciela; jego rola przywódcza ukierunkowana na zmianę społeczną,
  • uczenie się ujmowane przez pryzmat zdolności i potencjału twórczego; wychowanie przez sztukę,
  • technologie informatyczne i media w edukacji,
  • środowisko pracy i potencjał rozwojowy osób dorosłych; kształcenie zawodowe.

Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji tworzą nauczyciele akademiccy, których zainteresowania naukowe i praktyczna działalność w środowisku dotyczą szeroko ujmowanego procesu wychowania i kształcenia Człowieka oraz pedagogicznego wspomagania jego rozwoju. Pracownicy poszczególnych katedr i zakładów instytutu wykreślają własne, szczegółowe pola badawcze, które wpisując się w misję Akademii – Akceptacji, Partycypacji i Solidarności społecznej – z licznymi sukcesami wnoszą nową wiedzę teoretyczną dotyczącą o procesów wychowania, kształcenia, komunikacji językowej i szeroko pojętego wspierania rozwoju Człowieka. Szczególną cechą wyróżniającą społeczność Instytutu jest ugruntowana tradycja silnej współpracy nauczycieli akademickich z szeroko pojętym środowiskiem społecznym. Wielu pracowników Instytutu to również czynni zawodowo wychowawcy, nauczyciele i terapeuci, poszukujący, uważni i refleksyjni twórcy pedagogicznej rzeczywistości, kształcący nowe pokolenia pedagogów w ścisłym związku z realiami, ale też transformujący współczesną rzeczywistość.

Prace badawcze, działalność dydaktyczna i organizacyjna nauczycieli akademickich pracujących w Instytucie Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji obejmuje następujące zagadnienia:

  • dyskurs edukacyjny i jego działanie w obszarze wiedzy, kompetencji i autonomii dziecka, pedagogiczne aspekty rozwoju podmiotowości człowieka w okresie dzieciństwa, demokratyzacja codzienności szkolnej dziecka i partnerstwo edukacyjne, poszanowanie różnic i różnorodności w przestrzeni społecznej oraz przeciwdziałanie społecznemu i edukacyjnemu wykluczaniu poprzez zacieranie dotychczasowych opozycji
  • dziecięca codzienność, jej obrazy i społeczne, kulturowe i zdrowotne uwarunkowania, psychoruchowy rozwój małych dzieci, kształtowanie samodzielności elementarnej, analiza zachowań prospołecznych dzieci, doświadczanie wypalenia szkolnego wśród uczniów w młodszym wieku szkolnym; zagrożenia rozwojowe, konstruktywistyczne modele wsparcia dziecięcego uczenia się
  • propedeutyka, dydaktyka i metodyka wczesnej edukacji zintegrowanej, klasyczne i innowacyjne metody w pracy żłobka, przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej, środowisko uczenia się w systemowych i niesystemowych formach edukacji (edukacja domowa, demokratyczna, outdoorowa, leśna, itp.)
  • wychowanie i kształcenie dla zrównoważonego rozwoju
  • profesjonalne przygotowanie nauczycieli uwarunkowania rozwoju kompetencji do kreatywno-emancypacyjnego modelu edukacji, skuteczność wykorzystania różnych form dialogowego modelu profesjonalnego kształcenia studentów na przedmiotach metodycznych, interdyscyplinarność działań w rozwoju profesjonalnym nauczycieli wczesnej edukacji
  • profesjonalne przygotowanie nauczycieli-specjalistów logopedów, posiadających wszechstronną wiedzę w zakresie pedagogicznych, psychologicznych, medycznych i lingwistycznych podstaw logopedii

Działalność artystyczna i naukowo-badawcza Instytutu Edukacji Artystycznej dotyczy historycznych, kulturowych i społecznych uwarunkowań współczesnej sztuki oraz edukacji artystycznej, związanych z nią instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych praktyk oraz możliwych i pożądanych, wynikających z zaistniałych i obserwowanych potrzeb - kierunków zmian. W Instytucie pracują artyści i naukowcy, o uznanej w kraju renomie, specjaliści w takich dziedzinach jak: metodyka nauczania plastyki, psychologia twórczości i arteterapia oraz malarstwo, grafika, rzeźba, multimedia, fotografia, historia i teoria sztuki - swój dorobek wielokrotnie potwierdzając na wystawach, konferencjach i sympozjach o wysokiej randze naukowej. Wykładowcy IEA są odpowiedzialnymi pedagogami aktywnie wystawiającymi na scenie artystycznej, z oddaniem praktykującymi działalność naukowo-artystyczną oraz pedagogiczną.

Maria Grzegorzewska, Patronka Uczelni, uzyskała na paryskiej Sorbonie tytuł doktora filozofii za rozprawę Studium na temat rozwoju uczuć estetycznych – badania z zakresu estetyki eksperymentalnej przeprowadzone wśród uczniów szkół brukselskich. Namysł nad pięknem i sztuką oraz refleksja epistemologiczna leżą u zarania naszej Uczelni na równi z potrzebą eksperymentu, poszukiwania nowoczesnej, adekwatnej do współczesnych wyzwań formuły działań akademickich. Katedry i zakłady Instytutu Edukacji Artystycznej, osadzone są w rożnych dyscyplinach sztuki, pragną niejako kontynuować i aktywnie uczestniczyć w tradycji Akademii i działać w ścisłym związku z kierunkiem wyznaczonym u zarania szkoły przez Patronkę. W pracy artystycznej i naukowo- badawczej IEA, dążymy do ciągłego doskonalenia i poprawy efektywności działań w obszarze sztuki, edukacji, terapii przez sztukę oraz wsparcia rozwoju człowieka.

Prowadzone w rożnych jednostkach Instytutu Edukacji Artystycznej APS prace artystyczne, badawcze, dydaktyczne i społeczne obejmują takie zagadnienia jak:

  • historia i teoria sztuki oraz edukacji artystycznej
  • badanie relacji między pedagogiką a sztukami pięknymi: wychowanie przez sztukę, wychowanie do sztuki oraz edukacja artystyczna – formalna i nieformalna
  • rozwój potencjału twórczego, w tym poprzez zastosowanie nowoczesnych, innowacyjnych form kształcenia
  • nauczanie i rola nauczyciela sztuki, relacja mistrz-uczeń
  • środowisko zawodowe – rozwój wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych przyszłych animatorów kultury i terapeutów wspomagających rozwój i służących innym w kryzysie.
  • aktywny i świadomy odbiór oferty kulturalnej, aktywne uczestnictwo w kulturze,
  • twórczość i jej udział w poczuciu sprawczości; jako narzędzie służące określaniu tożsamości i komunikacji z innymi; rozpoznawanie wartości poprzez przeżycie estetyczne jako naturalna forma realizacji potrzeb człowieka, na każdym etapie swojego rozwoju – zgodnie z koncepcją Patronki , która notowała, że (…) rodzi ona wiarę we własne możliwości i motywuje do dalszej pracy i całego świata.

Pracownicy Instytutu Filozofii i Socjologii podejmują i realizują liczne badania naukowe o zasięgu lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Prace naukowe realizowane w Instytucie prowadzone są w ramach poszczególnych Katedr i Zakładów oraz międzyjednostkowych zespołów badawczych.

Główne obszary zainteresowań badawczych socjologów to:

  1. międzynarodowe badania wartości (World Value Survey);
  2. kultury i tożsamość krajów Europy Środkowo-wschodniej;
  3. nierówności płci w sferze publicznej i prywatnej;
  4. kultura konsumpcyjna;
  5. badania społeczności lokalnych miejskich i wiejskich; obserwatorium zmiany społecznej w społeczności lokalnych;
  6. muzealnictwo i pamięć społeczna;
  7. ideologie narodowe kibiców piłkarskich;
  8. socjologia i społeczna andragogika mediów;
  9. migracje i migranci;
  10. przemoc domowa wobec kobiet.

Filozofowie podejmują zagadnienia związane z:

  1. spuścizną Szkoły Lwowsko-Warszawskiej; 
  2. etyką odpowiedzialności globalnej kontynuującą myśl Georga Pichta, Aurelio Peccei i Hansa Jonasa (etyka zrównoważonego rozwoju).

Obecnie w Instytucie działają dwa interdyscyplinarne zespoły:

Locallab zajmujący się problematyką socjologii społeczności lokalnych, przede wszystkim wiejskich i małomiasteczkowych, kierowany przez dr hab. Ilonę Matysiak.

Urbanlab zajmujący się socjologią miasta, kierowany przez dr Martę Cobel-Tokarską. Członkinie i członkowie UrbanLab są obecnie zaangażowani w dwa projekty. Pierwszy to badania nad postawami wobec form upamiętnianiem Powstania Warszawskiego w przestrzeni miejskiej (ze szczególnym uwzględnieniem postrzelin). Przedmiotem drugiego projektu jest nie(pełno)sprawne miasto, tj. szeroko rozumiane kwestie związane z życiem i funkcjonowaniem warszawiaków w przestrzeni miasta.

Badania naukowe prowadzone w Instytucie ogniskują się głównie wokół psychologicznych mechanizmów zaburzeń psychicznych, psychologicznych aspektów zachowań agresywnych, funkcjonowania osób chorujących psychicznie i metod ich wspierania, zdrowia psychicznego oraz problematyki uzależnień.

Realizowana przez Instytut koncepcja kształcenia wiąże się z rozwojem dyscypliny naukowej, jaką jest psychologia i badaniami w jej obszarze. Pracownicy Instytutu są zaangażowani w projekty badawcze realizowane na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym.

Analiza tematyki projektów naukowych prowadzonych przez pracowników Instytutu pokazuje główne kierunki badań:

  • psychologia kliniczna:
dobrostan psychiczny dzieci i młodzieży, problematyka ADHD, funkcjonowanie osób niepełnosprawnych, niepełnosprawność i choroby u dziecka, zdrowie psychiczne osób przewlekle chorych somatycznie, proces zdrowienia osób chorujących psychicznie, zasoby osób z doświadczeniem chorób psychicznych, środowiskowe systemy rehabilitacji i wsparcia w procesie zdrowienia, doświadczenia po traumie, psychoterapia, problematyka uzależnień, w tym uzależnień behawioralnych;

  • psychologia wspierania rozwoju i kształcenia:
promocja zdrowia psychicznego i postaw prozdrowotnych, czynniki kształtujące emocjonalne i behawioralne reakcje na wykluczenie, socjalizacyjne uwarunkowania agresji interpersonalnej, wsparcie psychologiczne dzieci z populacji marginalizowanych, rodzinne uwarunkowania umiejętności i kompetencji społecznych oraz ich kształtowanie i rozwijanie, wartości i motywacje wśród młodzieży i młodych dorosłych, kulturowe determinanty zachowań prospołecznych;

  • stosowana psychologia społeczna:
uwarunkowania i korelaty agresji, społeczne uwarunkowania poczucia szczęścia, zagrożenia tożsamości płci, przetwarzanie informacji społecznych, psychologiczne wyznaczniki wypalenia zawodowego i zaangażowania w pracy.

Prace naukowe realizowane w Instytucie prowadzone są w ramach poszczególnych zakładów i katedr oraz międzyzakładowych zespołów badawczych. W chwili obecnej w Instytucie działają cztery takie zespoły:

  • Zespół badań nad agresją APSychoLab (kierowany przez dr hab. Annę Zajenkowską, prof. APS i dr hab. Joannę Rajchert, prof. APS)
  • Zespół Badawczy ds. Procesu Zdrowienia Osób z Doświadczeniem Choroby Psychicznej (kierowany przez dr hab. Pawła Bronowskiego, prof. APS).
  • Zespół Badań nad Socjalizacją i Agresją SAGlab (kierowany przez dr Monikę Dominiak Kochanek i dr Karolinę Konopkę)
  • Language & Humour Lab (kierowany przez dr Natalię Banasiak - Jemielniak

Doktorzy Honoris Causa

s. Małgorzata Chmielewska

2022

Profesor Bohdan Maruszewski

2019

Marta Santos Pais

2017

Profesor Piotr Sztompka

2017

Anna Dymna

2016

Profesor Alicja Chybicka

2014

Profesor Czesław Kupisiewicz

2013

Profesor Szewach Weiss

2012

Profesor Henryk Skarżyński

2011

Profesor Ewa Łętowska

2009

Thomas Hammarberg

2008

Niezapomniani

Maria Grzegorzewska

Eugenia Dąbrowska

Urszula Eckert

Adam Frączek

Janusz Gęsicki

Maria Góralówna

Natalia Han-Ilgiewicz

Kazimierz Kirejczyk

Janusz Kostrzewski

Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz

Otton Lipkowski

Witold Łuniewski

Tadeusz Majewski

Eugeniusz Nurowski

Jan Pańczyk

Włodzimierz Pietrzak

Karol Poznański

Julian Radziewicz

Elżbieta Tarkowska