Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz (1951-2022)

Prof. dr hab. Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz (1951-2022) wybitna tyflopedagog, współtwórczyni Zakładu Tyflopedagogiki w Akademii Pedagogiki Specjalnej (dawniej Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej), odpowiedzialna za rozwój tej uczelni jako prorektor ds. badań i współpracy zagranicznej w APS (1996-2002), redaktor naczelna czasopisma „Szkoła Specjalna” (w latach 1999-2009).

Pani Profesor ukończyła studia magisterskie w Akademii Wychowania Fizycznego. Po nich rozpoczęła studia doktoranckie w Instytucie Badań Pedagogicznych w Warszawie, gdzie w 1982 r. obroniła pracę doktorską „Sprawność fizyczna a orientacja przestrzenna u niewidomych w wieku szkolnym”, uzyskując stopień doktora nauk humanistycznych. W 1994 r. na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS w Lublinie Profesor uzyskała stopień doktora habilitowanego. Podstawą habilitacji była monografia pt. „Efektywność kształcenia młodzieży niewidomej i słabowidzącej w zakresie orientacji przestrzennej i samodzielnego poruszania się”.

Pani Profesor jest autorką łącznie około stu prac dotyczących pedagogiki specjalnej, zwłaszcza obejmujących swą tematyką rehabilitację i edukację osób niewidomych i słabowidzących, w tym orientację przestrzenną. W ostatnich latach naukowo zajmowała się recepcją myśli pedagogicznej Matki Elżbiety Róży Czackiej. W 2016  r. Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz uzyskała tytuł naukowy profesora nauk społecznych.

W latach 1987-2013 Pani Profesor pracowała w Wyższej Szkole Pedagogiki Specjalnej (później APS), w której współtworzyła Pracownię Tyflopedagogiki, przekształconą w Zakład Tyflopedagogiki, którym kierowała. Była kierownikiem Katedry Pedagogiki Specjalnej (1999-2002), a przez dwie kadencje (1996-2002) także prorektorem ds. badań i współpracy zagranicznej w APS.

Pani Profesor współpracowała z Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej jako nauczyciel i konsultant (w latach 1992-2003).

Profesor od 2002 r. była związana z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego, gdzie kierowała Katedrą Pedagogiki Specjalnej. Była dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych UKSW (2005-2008), a później dziekanem Wydziału Nauk Pedagogicznych UKSW (2008-2016).

Działalność naukowo-dydaktyczna Profesor Jadwigi Kuczyńskiej-Kwapisz na rzecz rozwoju współczesnej tyflopedagogiki jest nieoceniona. Będąc absolwentką pierwszego w Polsce kursu dla nauczycieli orientacji przestrzennej, który prowadzili w Laskach w 1979 r. prof. Stanley Suterko i Don Nelson, w oparciu o wprowadzony przez nich program nauczania orientacji przestrzennej, utworzyła w 1988 r. w WSPS pierwsze w Polsce Tyflopedagogiczne Studium Podyplomowe o specjalności Orientacja Przestrzenna. Z zespołem absolwentów kolejnych edycji studium wdrażała nowe metody pracy i nauczania orientacji przestrzennej osób niewidomych.

Państwo Kwapiszowie (Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz, Jacek Kwapisz) są autorami pierwszego w Polsce poradnika metodycznego poświęconego nauce orientacji przestrzennej: Orientacja przestrzenna i poruszanie się niewidomych oraz słabowidzących (1990).

Pani Profesor była inicjatorką i orędowniczką wprowadzenia orientacji przestrzennej, rehabilitacji wzroku i wczesnej interwencji do programu studiów tyflopedagogicznych. Zorganizowała także wolontariat studencki na rzecz samotnych osób niewidomych, tworząc Bank Lektorów i Przewodników Niewidomych.

Pani Profesor wraz z zespołem tyflopedagogów z Polski nawiązała w 1998 r. współpracę z międzynarodową organizacją ICEVI - International Council for Education and Re/habilitation of People with Visual Impairment (dawniej International Council for Education of People with Visual Impairment). Dzięki staraniom Profesor (ówczesnej prorektor), APS była gospodarzem 3rd Workshop on Training of Teachers of the Visually Impaired in Europe, Preparing teachers of the visually impaired to support integration / inclusion w 2002 r.

Pani Profesor niemal całe swoje zawodowe życie związana była z dziećmi z niepełnosprawnością wzroku. W latach 1973 -1987 r. pracowała w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Laskach, z którym do końca życia była blisko związana. Od 2008 r. brała udział w projekcie „Międzynarodowa Szkoła Matek”, w którym beneficjentami były rodziny z małymi dziećmi niewidomymi z Ukrainy, Rosji, Białorusi. Pani Profesor była autorką koncepcji programu i miała wpływ na jego realizację. Przez siedem lat, co roku w lipcu, Pani Profesor wraz z mężem prowadziła w ośrodkach w Ukrainie szkolenia dla tyflopedagogów i wolontariuszy pracujących z osobami z niepełnosprawnością wzroku oraz pracowała z małymi dziećmi niewidomymi i ich rodzicami.

Za wybitne zasługi dla rozwoju pedagogiki specjalnej w Polsce i na świecie oraz za osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej Pani Profesor została odznaczona m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1993), Złotym Krzyżem Zasługi (1997), Krzyżem Kawalerskim (2001) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2014).

kontent

Opracowały: Małgorzata Walkiewicz-Krutak, Małgorzata Paplińska