Julian Radziewicz (1937-2007)

Prof. dr hab. Julian Radziewicz (1937-2007) współautor oryginalnej metodologii badania działalności wychowawczej szkoły według tak zwanego ujęcia systemowego, autor ogólnopolskich badań na temat funkcjonowania placówek wychowawczych kontynuujących idee pedagogiczne Janusza Korczaka. Przeprowadził też ogólnopolskie badania nad stanem samorządności uczniów w szkołach. Zainteresowania naukowe Profesora Juliana Radziewicza dotyczyły: teorii i metodologii badań oraz metodyki wychowania, problematyki innowacji pedagogicznych, badań nad funkcją wychowawcy klasy i funkcjonowaniem mikrosystemów wychowawczych oraz samorządnością uczniów w szkole podstawowej, jak również studiów nad alternatywnymi systemami i koncepcjami wychowawczymi. Kawaler Orderu Uśmiechu.

Julian Radziewicz urodził się 29 maja 1937 roku w Konstancinie – Jeziornie k/Warszawy. Tu ukończył szkołę podstawową, a w 1954 roku Liceum Ogólnokształcące w Skolimowie. W tymże roku rozpoczął studia na Wydziale Filologii Polskiej UAM w Poznaniu i w 1960 roku otrzymał stopień magistra.

Po studiach rozpoczął pracę jako polonista i wychowawca internatu w Technikum i Zasadniczej Szkole Przemysłu Papierniczego w Konstancinie-Jeziornie. Od roku szkolnego 1970/71 Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego powierzyło Mu funkcję kierownika sekcji języka polskiego zasadniczych szkół zawodowych.

W 1972 roku został adiunktem w Instytucie Badań Pedagogicznych i pod kierunkiem Profesora Aleksandra Lewina rozpoczął prace przygotowawcze do badań nad pracą wychowawcy klasy w systemie wychowawczym i dydaktycznym szkoły. Doktorat w IBP uzyskał w 1976 roku, a tytuł doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki na Uniwersytecie Wrocławskim w 1985 roku. W kwietniu 1991 roku na wniosek ministra edukacji otrzymał tytuł profesora.

Działał w Polskim Komitecie Korczakowskim, Międzynarodowym Stowarzyszeniu im. Janusza Korczaka, Towarzystwie Literackim im. Adma Mickiewicza, TWP, TPD, był członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Prowadził konsultacje dla ZG TWP, NURT, ODN oraz rad pedagogicznych szkół w wielu miastach. Niestrudzony propagator idei samorządności i dialogu pedagogicznego, przeprowadził setki wykładów dla nauczycieli, dyrektorów, wizytatorów i studentów wielu uczelni.

Długoletni nauczyciel akademicki, w latach 1991-1996 był prorektorem ds. Dydaktyki i Spraw Studenckich oraz kierownikiem Zakładu Pedeutologii w WSPS w Warszawie (dziś Akademia Pedagogiki Specjalnej), a także opiekunem i konsultantem setek prac magisterskich i wielu doktorskich oraz wielkim Przyjacielem Studentów. Od 1987 roku był także rzecznikiem praw uczniowskich.

Był także redaktorem naczelnym miesięczników: „Edukacja i Dialog” (do 2006 roku) i „Nowa Szkoła” (w latach 1990 – 2000).

Profesor Julian Radziewicz pozostawił po sobie setki artykułów w różnych czasopismach. Jest również autorem wielu publikacji zwartych, m.in. „Praca wychowawcy klasy. Poradnik programowo-metodyczny” (1980); „Funkcja wychowawcy klasy. Założenia i rzeczywistość (1981); Działalność wychowawcza szkoły. Wstęp do badań systemowych (z Marią Migros, 1983); O samorządności uczniów w procesie wychowania szkolnego (1988); O planowaniu pracy wychowawczej (1989); Szkoła społeczna i uspołeczniająca. Wyd. niejawne (1989); Edukacja alternatywna (1992); Demokracja w zasięgu ręki (1993); Wychowawca i jego klasa. Książka dla młodych nauczycieli (1986); Równi wśród równych, czyli o samorządzie uczniowskim (1985); Być kimś i z kimś (1987); O pracy stałych placówek oświatowych TWP (1988); Samorząd szkolny: fikcje, warunki, szanse (1989); Nauka demokracji (redakcja 1993); Progi szkolne (redakcja, 2000).

W wyjątkowym pokoju 164 na ulicy Szczęśliwickiej 40 wszyscy mogli otrzymać wsparcie, poradę, uśmiech, ukierunkowanie naukowe, a jeśli już ktoś powiedział, że to niemożliwe, wystarczyło, że przeczytał umieszczone od wewnętrznej ich strony maksymy życiowe Profesora. Miały swój wielki sens, bowiem wymagały uchwycenia ich treści, przemyślenia i następnie podjęcia dialogu. Przyjście do Profesora sprawiało, że łatwiej było żyć, a w najwspanialszym pokoju 164 wszyscy mogli uczestniczyć także w spotkaniach pedeutologicznych.

Powołanie Zakładu Pedeutologii w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej było wielkim wydarzeniem, bo studenci mogli wreszcie poznawać wiedzę o swoim zawodzie. Było to bardzo dobre rozwiązanie programowe toku kształcenia nauczycielskiego, a najważniejsze, że się sprawdziło. Świadczyło o tym zainteresowanie studentów tą subdyscypliną pedagogiki. I nagle w sierpniu 2007 roku… zakończenie, ale też trwała pamięć, docenienie, szacunek, dążenie do poznania sztuki mistrzostwa.

Literatura:

Zmarł Julian Radziewicz – redaktor naczelny „Nowej Szkoły” w latach 1990-2000, „Nowa Szkoła” nr 9, 2007 (s. 4-5) (opracowanie redakcyjne).

Jarosław Michalski: Moje podróże z mistrzem Julianem, „Nowa Szkoła” nr 9, 2007, s. 5-6).

Wincenty Okoń: Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo „Żak”, Warszawa 1995, s. 237 (Radziewicz Julian).

Opracował: Jarosław Michalski