Natalia Han-Ilgiewicz (1895 -1978)

Prof. dr hab. Natalia Han-Ilgiewicz z domu Michałowska, primo voto Han (tym nazwiskiem posługiwała się w okresie II RP), secundo Ilgiewicz (w latach 30. ponownie wyszła za mąż za Piotra Ilgiewicza. Pochodziła z rodziny polskich zesłańców syberyjskich: Józefa Michałowskiego i Heleny z Rudzkich.

Specjalistka w zakresie resocjalizacji nieletnich i pedagogiki leczniczej (specjalnej), organizatorka placówek, wychowawca dzieci i młodzieży moralnie zaniedbanej (niedostosowanej społecznie). Poglądy wychowawcze i metody pracy pedagogicznej opierała na deontologii i humanizmie. Opisywała naukowo czynniki niedostosowania społecznego - „do warunków”, „ do ludzi” i „do normy”.

Szkołę średnią i maturę uzyskała w Tomsku. Tam też odbyła studia na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych, gdzie w 1921 r. uzyskała stopień magistra. Na Uniwersytecie tomskim otrzymała stanowisko asystentki i stypendium naukowe. Uzyskała kwalifikacje do nauczania języków obcych (francuskiego i niemieckiego) i nauczała w szkołach średnich w Tomsku. W latach 1920-1921 była kuratorem sądowym i członkinią Sądu dla Nieletnich w Irkucku. Z ramienia Komisji do Walki z Przestępczością Nieletnich zorganizowała eksperymentalną kolonię dla nieletnich przestępców nad Bajkałem. Pracowała m.in. jako nauczycielka w zakładzie wychowawczym w Wielucianach k. Wilna. W 1923 r. przeniosła się do Warszawy, gdzie do 1925 pracowała w szkole Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi. Podjęła studia w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej (wolna słuchaczka) i została jego wykładowcą (od 1926 r. do 1935 r.) z zakresu kryminologii nieletnich.

W 1939 r. uzyskała stopień naukowy doktora prawa karnego i nauk społecznych na podstawie rozprawy: „Konflikt dziecka z prawem karnym”. W czasie wojny i okupacji ziem polskich pracowała w wileńskich szkołach dla dzieci polskich, brała udział w tajnym nauczaniu.

Po II w. św. osiadła na stałe w Łodzi. Początkowo została skierowana do pracy w szkolnictwie podstawowym i placówkach oświatowo-wychowawczych. Nawiązała kontakt z Marią Grzegorzewską i od jesieni 1945 r. związała się Państwowym Instytutem Pedagogiki Specjalnej, w którym była zatrudniona do 1967r. W Instytucie wykładała kryminologię nieletnich oraz psychologię młodzieży społecznie niedostosowanej. Kierowała Szkołą Ćwiczeń PIPS, zasiadała w komitecie redakcyjnym „Szkoły Specjalnej”. Ponadto prowadziła wykłady w Uniwersytecie Łódzkim (Katedra Psychologii Eksperymentalnej i Ogólnej), Wyższej Szkole Higieny Psychicznej w Warszawie (z pedagogiki specjalnej i pedokryminologii) a także w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1958-1961), gdzie wykładała psychologię wychowawczą i rewalidację oraz w Uniwersytecie Warszawskim (wykłady z psychologii ogólnej i rozwojowej), w Wyższym Seminarium Duchownym w Łodzi (wykład z charakterologii).

W 1947 r. zorganizowała i kierowała zakładem eksperymentalno-leczniczym dla dzieci trudnych do prowadzenia w Reymontówce k. Łodzi. Sprawowała funkcję ministerialnego wizytatora zakładów specjalnych. Autorka ok. 60 art. naukowych i 10 książek